Redakcja VETOMEDIA
Nowy międzynarodowy system walutowy został stworzony przez delegatów z czterdziestu czterech krajów w Bretton Woods, New Hampshire, w lipcu 1944 roku. Delegaci na konferencji zgodzili się na utworzenie Międzynarodowego Funduszu Walutowego, który stał się Grupą Banku Światowego. System wymienialności walut, który wyłonił się z Bretton Woods, trwał do 1971 roku.
W lipcu 1944 r. w hotelu Mount Washington w Bretton Woods, New Hampshire, odbyła się Konferencja Monetarna i Finansowa ONZ, na której delegaci z czterdziestu czterech krajów stworzyli nowy międzynarodowy system monetarny znany jako system Bretton Woods. Kraje te dostrzegły szansę na stworzenie po II wojnie światowej nowego międzynarodowego systemu, który czerpałby naukę z wcześniejszych doświadczeń z czasów Wielkiego Kryzysu oraz wspierał powojenną odbudowę. Był to bezprecedensowy wysiłek współpracy dla narodów, które przez ponad dekadę tworzyły bariery między swoimi gospodarkami.
Dążyły one do stworzenia systemu, który nie tylko uniknąłby sztywności poprzednich międzynarodowych systemów walutowych, ale także rozwiązałby problem braku współpracy między krajami w zakresie tych systemów. Klasyczny standard złota został porzucony po I wojnie światowej. W okresie międzywojennym rządy nie tylko przeprowadziły konkurencyjną dewaluację, ale również ustanowiły restrykcyjną politykę handlową, która pogłębiła Wielki Kryzys.
Przedstawiciele w Bretton Woods przewidzieli międzynarodowy system walutowy, który zapewniłby stabilność kursu walutowego, zapobiegł konkurencyjnej dewaluacji i promowałby wzrost gospodarczy. Chociaż wszyscy uczestnicy zgodzili się co do celów nowego systemu, plany ich realizacji różniły się od siebie. Osiągnięcie porozumienia zbiorowego było ogromnym międzynarodowym przedsięwzięciem. Przygotowania rozpoczęły się ponad dwa lata przed konferencją, a eksperci finansowi odbyli niezliczone spotkania w celu wypracowania wspólnego podejścia. Podczas gdy główna odpowiedzialność za międzynarodową politykę gospodarczą spoczywa na Departamencie Skarbu w Stanach Zjednoczonych, Rezerwa Federalna uczestniczyła w nim, udzielając porad i wskazówek dotyczących nowego systemu. Głównymi projektantami nowego systemu byli John Maynard Keynes, doradca brytyjskiego Ministerstwa Skarbu oraz Harry Dexter White, główny ekonomista międzynarodowy w Departamencie Skarbu.
Keynes, jeden z najbardziej wpływowych ekonomistów tamtych czasów (i zapewne jeszcze dziś), wezwał do utworzenia dużej instytucji, która dysponowałaby zasobami i autorytetem, by wkroczyć w momencie pojawienia się zaburzeń równowagi. Podejście to było zgodne z jego przekonaniem, że instytucje publiczne powinny być w stanie interweniować w czasach kryzysu. Plan Keynesa przewidywał utworzenie globalnego banku centralnego o nazwie Unia Rozliczeniowa. Bank ten miałby emitować nową walutę międzynarodową, bancor, który miałby być wykorzystywany do rozliczania międzynarodowej nierównowagi. Keynes zaproponował zebranie funduszy w wysokości 26 milionów dolarów dla Unii Rozliczeniowej. Każdy kraj otrzymałby ograniczoną linię kredytową, która uniemożliwiałaby mu prowadzenie deficytu bilansu płatniczego, ale każdy kraj zostałby również zniechęcony do prowadzenia nadwyżek poprzez konieczność przekazywania nadwyżki bancoru do unii rozliczeniowej. Plan ten odzwierciedlał obawy Keynesa dotyczące światowej gospodarki powojennej. Zakładał on, że Stany Zjednoczone przeżyją kolejny kryzys, powodując, że inne kraje będą miały deficyt bilansu płatniczego co zmusi je do wyboru między stabilnością wewnętrzną, a stabilnością kursu walutowego.
Plan White’a dotyczący nowej instytucji był jednym z bardziej ograniczonych uprawnień i zasobów. Odzwierciedlał on obawy, że duża część środków finansowych Unii Rozliczeniowej przewidziana przez Keynesa zostanie wykorzystana na zakup towarów amerykańskich, w wyniku czego Stany Zjednoczone będą miały większość udziałów w bancor. Część przedstawicieli zaproponowała utworzenie nowej instytucji monetarnej o nazwie Fundusz Stabilizacyjny. Zamiast emitować nową walutę, miałaby ona być finansowana z ograniczonej puli walut narodowych i złota o wartości 5 mln dolarów, co skutecznie ograniczyłoby podaż kredytów rezerwowych.
Plan przyjęty w Bretton Woods przypominał plan White’a z pewnymi ustępstwami w odpowiedzi na obawy Keynesa. Dodano klauzulę na wypadek, gdyby jakiś kraj posiadał nadwyżkę bilansu płatniczego, a jego waluta stała się deficytowa w handlu światowym. Fundusz mógł racjonować tę walutę i zezwolić na ograniczony import z kraju posiadającego nadwyżkę. Ponadto, łączne środki na fundusz zostały zebrane z 5 do 8,5 mln dolarów.
730 delegatów z Bretton Woods zgodziło się na utworzenie dwóch nowych instytucji. Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW), który będzie monitorował kursy wymiany walut i pożyczał waluty rezerwowe krajom z deficytem bilansu płatniczego. Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju, znany obecnie jako Grupa Banku Światowego, był odpowiedzialny za udzielanie pomocy finansowej na rzecz odbudowy po II wojnie światowej oraz rozwoju gospodarczego krajów słabiej rozwiniętych.
MFW powstał formalnie w grudniu 1945 r., kiedy to jego pierwsze dwadzieścia dziewięć państw członkowskich podpisało swoje statutowe powiązanie Agreement Offite. Kraje uzgodniły, że ich waluty będą stałe, ale regulowane (w ramach 1-procentowego przedziału) w stosunku do dolara, a dolar został ustalony w stosunku do złota na 35 dolarów za uncję. Do dnia dzisiejszego, kiedy dany kraj przystępuje do MFW, otrzymuje kwotę zależną od jego względnej pozycji w gospodarce światowej, która określa wysokość jego wkładu do funduszu.
W 1958 roku system Bretton Woods stał się w pełni funkcjonalny, a waluty stały się wymienialne. Kraje rozliczały międzynarodowe salda w dolarach, a dolary amerykańskie były wymienialne na złoto po stałym kursie wymiany 35 dolarów za uncję. Stany Zjednoczone były odpowiedzialne za utrzymanie stałej ceny złota i musiały dostosować podaż dolarów, aby utrzymać zaufanie do przyszłej wymienialności złota. System Bretton Woods obowiązywał do czasu, gdy utrzymujące się deficyty bilansu płatniczego USA doprowadziły do tego, że posiadane przez cudzoziemców dolary przewyższały zapasy złota amerykańskiego, co oznaczało, że Stany Zjednoczone nie mogły wypełnić swojego zobowiązania do wykupu dolarów za złoto po oficjalnej cenie. W 1971 r. prezydent Richard Nixon zakończył wymienialność dolara na złoto.
Na podstawie opisu Sandra Kollen Ghizoni z Federalnej Rezerwy Atlanty
Zobacz również naszą analizę najbliższych 10 lat
5 komentarzy
Dodaj odpowiedź